Nâng cao hiểu biết về vaccine phòng COVID-19 - Phan Thủy

Việt Nam đang chứng kiến đợt bùng phát thứ tư của dịch COVID - 19 với tốc độ lây lan nhanh, nguy hiểm hơn bao giờ hết. Dịch bệnh đã xuất hiện ở hầu hết các tỉnh, thành phố, với tâm điểm là thành phố Hồ Chí Minh và các tỉnh phía Nam, gây tổn hại nghiêm trọng đến đời sống kinh tế - xã hội của đất nước và người dân.

Để người có thể tin tưởng, sử dụng an toàn, hiệu quả “vũ khí vaccine” trong cuộc chiến chống giặc COVID-19, hoạt động tuyên truyền nhằm nâng cao hiểu biết về vaccine phải đi trước một bước. Hoạt động này nhằm thống nhất nhận thức, tạo sự đồng thuận trong toàn xã hội về vị trí, vai trò của vaccine trong phòng, chống dịch COVID-19, xóa bỏ những hoang mang, lo sợ, nghi ngại của người dân về sự an toàn khi sử dụng vaccine.

Khi hiểu biết được nâng cao, sẽ trở thành “vaccine tư tưởng, tinh thần” thống nhất được ý chí và hành động của toàn dân, quy tụ được sức mạnh đại đoàn kết toàn dân trong cuộc chiến phòng, chống đại dịch.

Chúng ta cần nhận thức việc tiêm vaccine phòng COVID-19 theo tinh thần “Tiêm vaccine phòng COVID-19 là quyền lợi đối với cá nhân, là trách nhiệm đối với cộng đồng”, tham gia tiêm chủng đầy đủ khi đến lượt, để đạt được miễn dịch cộng đồng, đưa cuộc sống trở lại trạng thái bình thường mới. Thực hiện nghiêm thông điệp “5K + vaccine” để đạt hiệu quả phòng, chống dịch hiệu quả, bền vững.

Một số loại vaccine phòng COVID-19 đang được sử dụng hiện nay:

Vaccine phòng COVID-19 AstraZeneca:

Vaccine này được tiêm cho người trên 18 tuổi. Thời gian tiêm giữa 2 mũi từ 8-12 tuần.

Hiệu quả bảo vệ sau tiêm mũi 1 đạt 76% và hiệu quả cao nhất sau 21 ngày. Đồng thời loại vaccine này cũng làm giảm 48,7% nguy cơ mắc COVID-19 có triệu chứng đối với biến chủng Alpha; giảm 30% nguy cơ mắc COVID-19 có triệu chứng đối với biến chủng Delta.

Sau khi hoàn thành 2 mũi tiêm sẽ đạt 82%, đồng thời giúp giảm 74.5% nguy cơ mắc COVID-19 có triệu chứng đối với biến chủng Alpha; giảm 67% nguy cơ mắc COVID-19 có triệu chứng đối với biến chủng Delta.

Đối với người lớn tuổi (Việt Nam không ưu tiên tiêm cho người trên 65 tuổi tiêm vaccine này) thì hiệu quả đạt 60% ở người trên 70 trong việc ngăn ngừa COVID-19 kéo dài 6 tuần sau liều đầu tiên; giảm 73% nhập viện liên quan COVID-19 ở người trên 80 tuổi. Giảm 80% trong việc ngăn ngừa nhập viện ở người già từ 80 tuổi trở lên có mắc các bệnh mạn tính đi kèm.

Vaccine phòng COVID-19 Pfizer

Đây là vaccine được chỉ định tiêm cho người trên 12 tuổi. Nhưng giai đoạn đầu chiến dịch tiêm chủng chỉ khuyến khích các đối tượng có bệnh nền để tạo kháng thể một cách chủ động, nên chưa tiêm rộng rãi cho người từ 12-16 tuổi, mà ưu tiên tiêm cho người trên 65 tuổi và 16 đến 18 tuổi.

Thời gian chờ giữa 2 mũi tiêm từ 3 đến 6 tuần.

Hiệu quả bảo vệ sau tiêm mũi 1 đạt 52%, đồng thời giúp giảm 47.5% nguy cơ mắc COVID-19 có triệu chứng đối với biến chủng Alpha; giảm 35.6% nguy cơ mắc COVID-19 có triệu chứng đối với biến chủng Delta.

Sau khi hoàn thành 2 mũi tiêm thì đạt 95% hiệu quả phòng bệnh, đồng thời giúp giảm 93.7% nguy cơ mắc COVID-19 có triệu chứng đối với biến chủng Alpha; giảm 88% nguy cơ mắc COVID-19 có triệu chứng đối với biến chủng Delta.

Đối với người cao tuổi, sau khi tiêm mũi 1, hiệu quả bảo vệ người trên 70 tuổi đạt 61%. Hoàn thành 2 mũi tiêm giúp giảm 94,7% nguy cơ mắc COVID-19 có triệu chứng.

Vaccine phòng COVID-19 Moderna

Vaccine này được tiêm cho người trên 18 tuổi. Thời gian chờ giữa 2 mũi từ 4-6 tuần.

Sau tiêm, cơ thể bắt đầu có miễn dịch sau 14 ngày từ mũi 1. Hiệu quả đạt được là 51,8%. Khi hoàn thành mũi tiêm thứ 2, hiệu quả phòng bệnh đạt 94.1%.

Ở người từ 65 tuổi trở lên nếu được tiêm đủ 2 mũi vaccine Moderna sẽ giúp giảm 86.4% nguy cơ mắc COVID-19 có triệu chứng.

Về tác dụng phụ có thể gặp sau tiêm vaccine phòng COVID-19

Các tác dụng phụ sau tiêm vaccine phòng COVID-19 có thể gặp lên đến 60 - 80%. Nhưng đa số là các phản ứng nhẹ: Đau nơi tiêm, mệt mỏi, sốt, đau đầu, nhức mỏi cơ...

Các tác dụng phụ nguy hiểm là hiếm gặp: Sốc phản vệ, viêm màng ngoài tim, giảm tiểu cầu hay tán huyết...

Đánh giá về hiệu quả sau tiêm vaccine phòng COVID-19

Một nghiên cứu được thực hiện bởi nhóm tác giả của Cục Y tế công cộng Anh đã đánh giá hiệu quả giúp giảm nguy cơ phải nhập viện vì COVID-19 nặng của vaccine khi tiến hành tiêm chủng đại trà ở Anh, kết quả ghi nhận là rất tốt.

Theo đó, sau khi tiêm đủ 2 liều của vaccine Pfizer thì giảm được 96% nguy cơ phải nhập viện vì COVID-19 nặng đối với biến chủng Delta.

Sau khi tiêm đủ 2 liều của vaccine AstraZeneca thì giảm được 92% nguy cơ phải nhập viện vì COVID-19 nặng đối với biến chủng Delta.

Đối với các quy định của Bộ Y tế Việt Nam hiện nay, chưa khuyến cáo tiêm cho các trường hợp sau:

Phụ nữ có thai và người dưới 18 tuổi.

Người có các bệnh mạn tính chưa kiểm soát ổn định, người mắc bệnh cấp tính.

Người vừa tiêm các loại vaccine khác trong vòng 14 ngày qua.

Atrazeneca ưu tiên cho tuổi dưới 65. Moderna và Pfizer khuyến cáo tiêm cho cả trên 65 tuổi.

Thực tiễn cuộc chiến phòng, chống dịch bệnh COVID-19 hiện nay đòi hỏi phải nâng cao hơn nữa hiểu biết cho người dân về vaccine phòng COVID-19, để nâng cao nhận thức, thống nhất tư tưởng và có hành vi đúng đắn, bảo đảm sức khỏe và sinh mạng của mỗi người dân.

                                      Phan Thủy (TTVH)